Geri
Görüntü Yok

Okulöncesi Eğitim Ortamlarında Çocuk Kitaplarıyla Gerçekleştirilen Uygulamaların Okuma Kültürü Edindirme Bağlamında İncelenmesi

 Yazar: Sevilay Bulut  Eser Türü: Doktora Tezi  Yayınevi: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkçe Eğitimi Bilim Dalı  Yayın Yılı: 2018  Sayfa Sayısı: 214  Ülke: Türkiye  Dil: Türkçe  Tags: Çocuk KitaplarıOkulöncesi Eğitimde Çocuk KitaplarıOkuma AlışkanlığıOkuma KültürüOkuma Kültürü EdindirmeOkuma Kültürü Edinme |
 Özet:

Araştırma; çocuklara okuma kültürü edindirmeye ilişkin, öğretmenlerin okulöncesi dönemde ne tür çalışmalar yaptıklarını betimlemeyi, bu çalışmalarda yararlanılan çocuk kitaplarının niteliklerinin ve seçim ölçütlerinin neler olduğunu belirlemeyi ve okuma kültürü edindirme bağlamında hangi özellikleri taşıdıklarını değerlendirmeyi hedeflemektedir. Bu amaçla; okulöncesi öğretmenlerinin okuma kültürü edindirme sürecini nasıl anlamlandırdıkları ve destekleyip desteklemedikleri konusunda derinlemesine bilgi sağlanmıştır. Okulöncesi eğitim ortamlarında, çocuk edebiyatı odağında gerçekleştirilen etkinlikleri, okuma kültürü edindirme bağlamında derinlemesine incelemeyi amaçlayan bu çalışmada, bir nitel araştırma deseni olan durum çalışmasından yararlanılmıştır. Katılımcıları, maksimum çeşitleme örnekleme yöntemiyle belirlenen araştırmada, farklı okullardan 30 (otuz) okulöncesi öğretmeniyle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılarak veri toplanmış ve veriler tümevarımsal yol izlenerek betimsel kodlama yoluyla çözümlenmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinin ardından öğretmenlerin, okuma kültürü edindirme bağlamında çocuk edebiyatından yararlanma yolları, etkinliklerin niteliği ve yaşanan sorunları işaret eden “1. Okuma Kültürü Bağlamında Çocuk Edebiyatı Yapıtlarından Yararlanma, 2. Okuma Kültürü ve Kitapla Gerçekleştirilen Etkinlikler, 3. Okuma Kültürü Edindirme Sürecinde Öne Çıkan Sorunlar” temalarına ve bu temaların altında yer alan 13 kategori ve 16 alt kategoriye ulaşılmıştır. Araştırma sonucunda, okuma kültürü edindirme bağlamında çocuk edebiyatından yararlanma konusunda öğretmenlerin pek çok aşamada bireysel karar verme sorumluluğunu üstlendikleri; aileler, okul yönetimleri ya da başka bir kurumdan destek alamadıkları anlaşılmıştır. Okulöncesi dönem çocuklarının, okuma kültürü bağlamında nitelikli kitaplarla buluşmasındaki en büyük engel maddi kaynak eksikliğidir. Bunun dışında kitap seçimi ve okullara alınması konusunda herhangi bir denetim süreci işletilmemektedir. Öğretmenlerin, çocuk edebiyatı yapıtı ve çocuk kitabı ayrımı yapmakta zorlandıkları görülmüştür. Yayınevleri, kurumsal yayın ilkeleri ve amaçları doğrultusunda bastıkları kitapları, okulöncesi sınıflarına ulaştırmada çeşitli yollara başvurmakta, bu süreçte herhangi bir engelle karşılaşmamaktadır. Bu durum denetim eksikliğiyle açıklanabilir. Böylesi bir denetim sorunu; okulöncesi eğitim ortamlarını farklı ideolojilerin etkisine açık hale getirebilmektedir. Bir diğer önemli sonuç; okulöncesi eğitim ortamlarında karşılaşılan sorunlardır. Bu sorunlar, kaynaklarını farklı yerlerden ve koşullardan almakla birlikte çözülebilmeleri yalnızca öğretmen, aile ya da okul yönetimine bağlı değildir. Çözümünde ulusal ya da uluslararası birtakım çabaları da gerektiren bu sorunlar arasında; Türkçe konuşmayı bilmeyen mülteci çocuklarla çeşitli fiziksel ve psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle dil gelişimi sorunu yaşayan çocukların eğitim ortamlarında, aynı programa göre yetiştirilmeye çalışılması; eğitim ortamlarında kullanılan teknolojik araç-gereçlerin çocukların dil becerilerinin gelişimine olumsuz etkilerinin olması ve sınıflara giren bazı yasaklı yayınların doğurduğu durumlar yer almaktadır.


 Geri