2020 Yılı Türkiye Kitap Pazarı Raporu

Türkiye Yayıncılar Birliği her yıl ülkemizin yayıncılık sektörü verilerini derleyerek sektöre dair yıllık bir pazar raporu hazırlamakta ve kamuoyuyla paylaşmaktadır. 2020 yılında ülkemizde yayıncılık sektöründeki gelişmeler değerlendirildiğinde, diğer sektörleri ve dünya genelini de ağırlıklı olarak etkisi altına alan pandeminin gündelik işleyişlere, finansal gelişmelere ve toplumsal alışkanlıkların yön değiştirmesine damgasını vurduğu görülmektedir. Pandemi; yayıncılık sektöründe satış kanallarının daralması, yıllık yayın planlarının yeniden gözden geçirilmesi, bazı yeni başlıkların yayımlanmasının durdurulması ya da ertelenmesi, yeniden baskıların finansal kaynaklarda yaşanan gelişmelere göre gözden geçirilmesi, yıllık bütçelerin maliyetler ve insan kaynakları açısından yeniden mercek altına alınması ve zaman zaman kısıtlanması ya da bütçe beklentilerindeki düşüşün göz önüne alınması, dijitale olan ilginin artmasıyla birlikte dijital korsanın da artması gibi olumsuz ya da sonucu belirsiz etkilere sebep olurken, toplumun evde daha fazla zaman geçirmesiyle birlikte dijital platformların gündelik hayatımızda daha ön planda bir rol oynaması da olumlu birtakım etkiler yaratmıştır. Pandemi sürecinde online satış kanallarından kitap alışverişinin önceki yıllara kıyasla artması, okuma eyleminin önem kazanması basılı kitaplara olan talebi toplumsal düzeyde olumlu olarak etkilerken sesli kitap, e-kitap, dijital buluşmalar, dijital kitap kulüpleri ve dijital söyleşilere olan rağbeti olumlu yönde tetiklemiştir. 2020 yılında pandeminin 9 ay boyunca yayıncılık sektöründeki gelişmeler üzerindeki olumlu ve olumsuz etkilerinin yanında Milli Eğitim Bakanlığı’nın, pandemiden bağımsız olarak, 2020- 2021 eğitim-öğretim yılı için ilk defa 17,5 milyon öğrenci için ücretsiz yardımcı kaynak kitap dağıtma kararı alması sektörü olumsuz yönde etkileyen, kaygı verici bir gelişme olarak görülmüştür. 2020 yılını değerlendirirken dikkate alınması gereken diğer bir husus ise TL’nin USD ve Avro karşısında yaşadığı değer kaybıdır. Bu olumsuz gelişme, aşağıda daha detaylı olarak açıklanan (Tablo-6 ve Tablo 10) sektörün USD bazındaki pazar büyüklüğü hesaplamalarındaki düşüşün de önemli sebeplerinden biri olmuştur. 2020 yılında TÜİK’in açıkladığı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi 2020 Sonuçları’na göre Türkiye nüfusu 83.614.362’dir. Nüfusa göre kitap üretimi rakamları değerlendirildiğinde kişi başına düşen kitap sayısının 7,3 olduğu görülmektedir. 2019 yılında bu rakam 6,9 olarak hesaplanmıştır. Aşağıda segmentler bazında verdiğimiz tablolara konu olan perakende (Tablo-2,3,4,5,6,11) ve toptan (Tablo- 7,8,9,10) sektörel büyüklük raporları, Türkiye Yayıncılar Birliği’nin sektördeki aktörlerle yaptığı istişareler sonucu hesaplanarak elde edilmiş, bandrol (Tablo-1) ve ISBN rakamları (Tablo- 12) ise YAYFED (Yayımcı Meslek Birlikleri Federasyonu) ve T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ISBN Türkiye Ajansı’nın verileri kullanılarak oluşturulmuştur.